Biến tần là thiết bị điện tự động hóa được sử dụng phổ biến trong nhiều công trình thi công và hệ thống điều khiển động cơ. Mặc dù đã trở nên quen thuộc, nhưng không phải ai cũng nắm rõ ý nghĩa các ký hiệu và cách sử dụng biến tần một cách hiệu quả. Trong bài viết này, Huỳnh Lai sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các ký hiệu thường gặp trên biến tần và cách sử dụng thiết bị này để đảm bảo hiệu suất cao và an toàn.
Ý nghĩa các ký hiệu trên biến tần
Trên biến tần, bạn sẽ thấy nhiều ký hiệu khác nhau, mỗi ký hiệu đều có chức năng cụ thể. Hiểu rõ ý nghĩa của các ký hiệu sẽ giúp bạn chọn đúng loại biến tần phù hợp với nhu cầu sử dụng và thực hiện các thao tác điều khiển một cách chính xác. Dưới đây là những ký hiệu cơ bản mà người dùng cần nắm:
Cách sử dụng biến tần và ý nghĩa của các ký hiệu
Run/Stop
Đây là một trong những ký hiệu quan trọng nhất trên biến tần, cho phép người dùng cài đặt chạy hoặc dừng thiết bị. Thông thường, các ký hiệu này được thể hiện bằng tiếng Anh, bao gồm các lựa chọn như:
- Keypad: Cho phép chạy và dừng trực tiếp từ bàn phím tích hợp trên biến tần.
- External: Điều khiển chạy và dừng qua phím bên ngoài, tức là người dùng có thể kết nối với một công tắc hoặc nút nhấn nằm ngoài biến tần.
- Communication: Cài đặt chạy và dừng qua cổng RS485, cho phép điều khiển từ xa qua hệ thống truyền thông.
Thời gian tăng tốc và giảm tốc
Khi nhấn phím Run, biến tần sẽ điều khiển mô tơ tăng tốc từ 0Hz lên tần số cài đặt (thường là 50Hz) trong một khoảng thời gian nhất định. Thời gian tăng tốc mặc định thường là 10 giây, tuy nhiên người dùng có thể điều chỉnh tùy nhu cầu.
Ngược lại, khi nhấn phím Stop, mô tơ sẽ giảm tốc và dừng hẳn sau thời gian cài đặt giảm tốc. Ngoài ra, Free Run cho phép mô tơ dừng nhanh mà không cần giảm tốc từ từ. Chế độ Deceleration cũng hỗ trợ giảm tốc nhanh chóng nhưng hiện không còn phổ biến trong các dòng biến tần mới.
Các ký hiệu khác
- Potentiometer on keypad: Ký hiệu này dùng để điều chỉnh tần số bằng cách xoay núm trên bàn phím, giúp người dùng thay đổi tốc độ dễ dàng.
- External AVI analog signal Input: Cổng vào tín hiệu analog giúp điều chỉnh tần số từ các biến trở ngoài hoặc tín hiệu điện áp từ 0-10VDC.
- External ACI analog signal Input: Đây là cổng vào tín hiệu từ 4-20mA để điều chỉnh tần số khác với AVI.
- Communication setting frequency: Dùng để điều chỉnh tần số thông qua giao thức truyền thông RS485.
- PID output frequency: Cổng ra tín hiệu PID cho phép biến tần điều chỉnh tần số dựa trên các tín hiệu PID, thường dùng trong hệ thống điều khiển tự động.
>>/ Xem thêm: Biến tần 3 pha là gì?
Cách sử dụng biến tần hiệu quả
Cách sử dụng biến tần hiệu quả
Để sử dụng biến tần hiệu quả, tránh các sự cố và duy trì hiệu suất của thiết bị điện thì cần lưu ý một số yếu tố quan trọng dưới đây:
- Duy trì nhiệt độ môi trường ở mức ổn định: Biến tần nên được lắp đặt trong môi trường có nhiệt độ kiểm soát, lý tưởng là khoảng 22ºC, nhằm hạn chế ảnh hưởng của nhiệt độ cao đến hiệu suất và tuổi thọ thiết bị.
- Bảo đảm không gian thoáng mát: Đặt biến tần ở nơi khô ráo, tránh tiếp xúc với bụi bẩn hoặc môi trường ẩm mốc. Không gian xung quanh biến tần cũng cần thông thoáng để tản nhiệt tốt, giảm nguy cơ quá nhiệt.
- Tránh thay đổi các tham số mặc định: Các tham số trên biến tần thường đã được nhà sản xuất thiết lập để đảm bảo an toàn và hiệu quả. Người dùng không nên tự ý điều chỉnh những tham số này nếu không có kiến thức chuyên sâu, tránh nguy cơ gây ra lỗi hoặc nguy hiểm cháy nổ.
- Tránh tiếp xúc với tấm tản nhiệt khi máy đang chạy: Tấm tản nhiệt có thể đạt nhiệt độ rất cao, lên tới 800ºC khi biến tần hoạt động. Vì vậy, người dùng không nên chạm vào các bộ phận của biến tần khi động cơ đang vận hành.
- Ngắt nguồn và chờ trước khi bảo trì: Trước khi tiến hành bảo dưỡng hoặc sửa chữa biến tần, cần ngắt nguồn điện và chờ ít nhất 15 phút để tụ điện xả hết năng lượng tích trữ, đảm bảo an toàn cho người bảo trì.
- Bảo dưỡng định kỳ: Việc bảo dưỡng định kỳ nên thực hiện khoảng mỗi 2 năm một lần để đảm bảo biến tần luôn hoạt động tốt. Tránh để quá lâu vì linh kiện bên trong có thể bị hao mòn và xuống cấp.
- Nối tiếp đất: Để ngăn ngừa rò rỉ điện, biến tần cần được nối tiếp đất đúng kỹ thuật.
- Tránh các vật lạ rơi vào biến tần: Không để chất lỏng hay vật liệu kim loại rơi vào biến tần, vì chúng có thể làm hỏng mạch điện hoặc thậm chí gây chập cháy, làm hỏng thiết bị.
Các phương pháp điều khiển biến tần
>>>> Tham khảo thêm: Ưu và nhược điểm của cuộn kháng cho biến tần
Khi đã biết cách sử dụng biến tần đúng cách và hiệu quả thì yếu tố nên quan tâm tiếp theo đó là phương pháp điều khiển biến tần. Có nhiều phương pháp điều khiển biến tần, tùy thuộc vào ứng dụng cụ thể và nhu cầu điều chỉnh tốc độ của hệ thống. Tìm hiểu các phương pháp phổ biến sau đây:
Cách sử dụng biến tần và phương pháp điều khiển phổ biến
Chạy đa cấp tốc độ
Với phương pháp này, biến tần sẽ chạy ở các cấp tốc độ đã cài đặt trước. Mỗi tần số ứng với một giá trị đầu vào xác định và có thể điều chỉnh tùy theo nhu cầu vận hành.
Điều khiển qua truyền thông
Đây là phương pháp phổ biến hiện nay, cho phép người dùng điều khiển biến tần thông qua các giao thức truyền thông như RS485, ASCII, 422, Modbus RTU. Các thiết bị như HMI và PLC có thể kết nối để điều khiển biến tần một cách linh hoạt và tự động.
Sử dụng biến trở dạng chiết áp
Phương pháp này sử dụng biến trở để điều chỉnh tần số, có thể là loại xoay volume hoặc loại 3 chân. Sau khi có lệnh điều khiển, biến tần sẽ điều chỉnh tần số, có thể tăng hoặc giảm theo lệnh và dừng lại qua nút nhấn được kết nối vào ngõ vào của biến tần.
Điều khiển qua bàn phím tích hợp
Đây là phương pháp điều khiển cơ bản nhất, sử dụng bàn phím sẵn có trên biến tần. Bàn phím thường bao gồm các phím lên/xuống hoặc núm xoay để điều chỉnh tần số. Người dùng có thể sử dụng các phím Run, Stop, Rev (đảo chiều), For (chạy tới) để thực hiện các lệnh điều khiển theo ý muốn. Vị trí các phím này có thể khác nhau tùy theo loại biến tần mà bạn sử dụng.
Việc nắm vững các ký hiệu và cách sử dụng biến tần không chỉ giúp bạn sử dụng thiết bị hiệu quả mà còn đảm bảo an toàn cho hệ thống và người vận hành. Liên hệ với Huỳnh Lai để được tư vấn về các thiết bị điện dân dụng cũng như công nghiệp phù hợp với nhu cầu của bạn nhé.
