Điện 3 Pha Là Gì? Sự Khác Biệt Giữa Điện 1 Pha Và Điện 3 Pha

Điện 3 pha là dòng điện được sử dụng phổ biến ở các xí nghiệp, nhà máy sản xuất và những nơi có nhiều thiết bị máy móc công suất lớn. Điện 3 pha giúp cho việc vận hành máy móc trở nên dễ dàng hơn, đồng thời tránh được các những hao tổn lớn về điện năng. Vậy điện 3 pha là gì? Có ưu điểm ra sao? Hãy cùng Huỳnh Lai tìm hiểu về điện 3 pha trong bài viết dưới đây.

Điện 3 pha là gì?

Điện 3 pha là một loại dòng điện gồm có bốn dây dẫn, trong đó có ba dây nóng và một dây trung tính. Hệ thống điện 3 pha có hai kiểu nối là nối hình ngôi sao và nối hình tam giác. Điện 3 pha giống như ba dòng điện 1 pha chạy song song với nhau và có cùng một dây trung tính.

Hiệu điện thế của dòng điện 3 pha có giá trị khác nhau tùy thuộc vào từng quốc gia. Ví dụ, ở Việt Nam, hiệu điện thế của dòng điện 3 pha có giá trị là 380V, ở Mỹ là 220V và ở Nhật là 200V.

Điện 3 pha thường được sử dụng cho các loại thiết bị điện có công suất lớn, các thiết bị này thường được dùng trong quy trình sản xuất công nghiệp, vận hành nhà máy,… Tuy nhiên, cũng có nhiều người lắp điện 3 pha cho gia đình nhằm lấy đầu ra 220V 1 pha để phục vụ cho mục đích sinh hoạt.

Điện 3 pha có hiệu điện thế khác nhau theo từng quốc gia

Trong tiếng Anh, điện 3 pha được gọi là “three-phase current“. Đây là một thuật ngữ chuyên dùng trong lĩnh vực điện. Thông thường, bạn sẽ thấy thuật ngữ này được in trên nhãn mác của các thiết bị sử dụng dòng điện 3 pha.

Xem thêm: Tủ điện 3 pha là gì? Cấu tạo, chức năng và cách đấu tủ điện 3 pha

Điện 3 pha bao nhiêu ampe, kw?

Hiện nay, để đo đạc một cách chính xác, người ta thường sử dụng ampe kìm để đo cường độ dòng điện ba pha.

Công suất của dòng điện 3 pha hiện đang được tính theo công thức dưới đây:

P = √3 * U * I * Cos(Φ)

Trong đó:

• P là công suất (ký hiệu KVA – đơn vị KW, W).
• U là hiệu điện thế (đơn vị Vol) chạy qua dây dẫn.
• I là cường độ của dòng điện (Ampe – ký hiệu A).
• Cos(Φ) là hệ số công suất, có giá trị bằng 1 hoặc 0.8

Điện 3 pha có nguy hiểm không?

Trong thực tế, tất cả các dòng điện đều gây nguy hiểm, vì vậy bạn cần phải cực kỳ cẩn trọng khi sử dụng chúng. Như đã đề cập trước đó, dòng điện ba pha có điện áp lên đến 380V, do đó mức độ nguy hiểm của nó cao hơn rất nhiều so với các loại dòng điện khác. Để đảm bảo an toàn trong quá trình xây dựng, lắp đặt và sửa chữa, bạn cần tuân thủ các biện pháp đảm bảo an toàn để hạn chế nguy cơ xảy ra sự cố.

Điện 3 pha rất nguy hiểm nên phải cẩn trọng trong quá trình sử dụng

Cấu tạo điện 3 pha

Hệ thống điện 3 pha gồm có 3 dây nóng (còn gọi là dây pha) và 1 dây trung tính (còn gọi là dây nguội). Hệ thống này có nhiều mức điện áp khác nhau, từ cao áp, trung áp đến thấp áp.

Dây trung tính trong mạch điện có nhiệm vụ cân bằng điện áp giữa các pha trong mạch. Trong mạch điện 1 pha, dây trung tính được sử dụng để làm kín mạch điện và đưa dòng điện vận hành trong gia đình.

Xem thêm sản phẩm: Cáp điện lực lõi đồng CADIVI

Dòng điện ba pha bao gồm đường dây truyền tải, nguồn điện và các thiết bị phụ tải 3 pha. Để tạo ra dòng điện xoay chiều 3 pha, người ta sử dụng máy phát điện đồng bộ 3 pha, có cấu tạo như sau:

• Phần tĩnh (stator) gồm 3 cuộn dây AX, BY, CZ có lõi được xẻ rãnh. Mỗi rãnh chứa 3 dây quấn lệch nhau 120 độ và có cùng số vòng dây với nhau. Mỗi dây quấn được đại diện bằng 1 pha A, B, C.
• Phần quay (rotor) là nam châm điện với hai cực N-S.

Cấu tạo điện 3 pha

Phân loại điện 3 pha

Dựa trên số lượng dây sử dụng, điện 3 pha được chia thành 2 loại như sau:

• Lưới điện 3 pha – 3 dây: Được sử dụng để truyền tải điện mà không cần sử dụng dây trung tính ở điện áp từ khoảng 15 kV trở lên. Loại này được sử dụng khi tải không cần điện áp pha (chỉ tạo được một cấp điện áp). Nó có ưu điểm về mặt kinh tế và giúp tiết kiệm dây. Một ví dụ để bạn dễ hiểu là nếu một dây dẫn bị đứt và chạm đất, hai pha còn lại vẫn hoạt động bình thường nhưng điện áp không còn đạt giá trị thông thường. Nếu có người tiếp xúc với dây bị đứt thì có thể bị tai nạn điện.
• Lưới điện 3 pha – 4 dây: Được sử dụng cho hệ thống điện cấp thấp trực tiếp đến các thiết bị, vì vậy nó có dây trung tính. Loại này tạo ra hai cấp điện áp, cả dây và pha. Nhược điểm của nó là tốn kém về dây dẫn. Ngược lại với lưới điện 3 pha – 3 dây, khi có một dây đứt (chạm đất) thì rơ-le nguồn sẽ ngắt toàn bộ ba pha.

Xem thêm: Tủ điện trung thế là gì? Quy trình lắp đặt tủ điện trung thế

Điện 3 pha – 3 dây

Sự khác biệt giữa điện 3 pha và 1 pha

Dưới đây là bảng so sánh điện 3 pha và điện 1 pha để giúp bạn có thể phân biệt được sự khác nhau giữa chúng.

Cách đấu dây điện 3 pha

Có 2 cách thông dụng để đấu dây điện 3 pha là đấu hình tam giác và đấu hình sao. Cụ thể như sau:

Đấu dây điện 3 pha theo hình tam giác

• Mức điện áp định mức: 220V/380V
• Điện áp mạng lưới hiện tại: 110V/220V (3 pha)
• Ưu điểm: Phù hợp với mức điện áp thấp nhất (220V) của động cơ và mức điện áp cao nhất (220V) của lưới điện.
• Điểm phù hợp: Thích hợp cho các thiết bị có mức điện áp thấp, ví dụ như động cơ.

Đấu dây điện 3 pha theo hình tam giác

Đấu dây điện 3 pha theo hình sao

• Mức điện áp định mức: 220V/380V
• Điện áp mạng lưới hiện tại: 220V/380V (3 pha)
• Ưu điểm: Phù hợp với mức điện áp thấp nhất (380V) của động cơ và mức điện áp cao nhất (380V) của lưới điện.
• Điểm phù hợp: Thích hợp cho các thiết bị có mức điện áp cao, ví dụ như máy phát điện.

Đấu dây điện 3 pha theo hình sao

Ưu điểm khi sử dụng điện 3 pha

Điện ba pha mang đến nhiều ưu điểm vượt trội so với điện 1 pha và điện 2 pha. Dưới đây là một số ưu điểm của hệ thống điện 3 pha:

• Điện 3 pha rất khỏe và được sử dụng rộng rãi trong lưới điện, hệ thống điện công nghiệp và vận tải. Nó thích hợp cho các thiết bị và máy móc có công suất lớn hơn 1000 Watt.
• Khi truyền tải điện năng xa, điện ba pha sử dụng dây dẫn với tiết diện nhỏ hơn so với điện 1 pha, giúp tiết kiệm về diện tích và chi phí.
• Thiết bị sử dụng điện 3 pha có cấu tạo đơn giản và có nhiều ưu điểm hơn so với các thiết bị sử dụng điện 1 pha.
• Điện ba pha có khả năng vận chuyển tốt hơn trong hệ thống tải điện cao áp. Bởi vì chúng có hiệu suất điện cao hơn, khả năng chịu tải với công suất lớn, tiết kiệm trong truyền tải xa, đảm bảo an toàn, ít khi gặp sự cố và chi phí lao động để xử lý thấp.

Điện 3 pha có sử dụng trong sinh hoạt không?

Nhiều người vẫn đang thắc mắc có thể sử dụng điện 3 pha cho sinh hoạt hay không? Điều này đã được giải đáp khi chúng tôi trình bày về khái niệm của điện 3 pha và so sánh với điện 1 pha.

• Hệ thống điện 3 pha có điện áp cao thường được sử dụng chủ yếu trong các hoạt động sản xuất. Tuy nhiên, điện 3 pha vẫn được áp dụng trong các hoạt động sinh hoạt hàng ngày. Điện 1 pha được sử dụng cho các thiết bị điện 1 pha, còn điện 3 pha sẽ được sử dụng cho thiết bị điện 3 pha.
• Trên thực tế, điện 3 pha được xem là loại điện dùng cho mục đích sản xuất và kinh doanh với giá thành cao hơn so với điện 1 pha. Tuy nhiên, nhờ vào những ưu điểm của điện 3 pha, nhiều hộ gia đình cũng sử dụng nguồn điện này trong sinh hoạt hàng ngày. Điều duy nhất bạn cần làm là cài đặt một bộ ổn áp 3 pha cho hệ thống điện ba pha để có đầu ra 220V 1 pha để sử dụng.

Xem thêm sản phẩm: Vỏ tủ điện giá tốt tại TPHCM

Điện 3 pha cũng có thể được sử dụng cho sinh hoạt

Dùng điện 3 pha có rẻ hơn không?

Với câu hỏi “dùng điện 3 pha có rẻ hơn không?”, chúng tôi xin được giải đáp như sau:

• Theo quy định của Bộ Công Thương và sở Điện lực, giá điện 3 pha thường cao hơn giá điện 1 pha. Tuy nhiên, trong khung giờ cao điểm từ 9h30 – 11h30 và 17h – 22h thì giá điện 3 pha lại thấp hơn giá điện 1 pha. Điều này có nghĩa là sử dụng điện 3 pha trong khoảng thời gian này sẽ tiết kiệm hơn so với sử dụng điện 1 pha.
• Đặc biệt, khi sử dụng nhiều điện 1 pha, tiền điện sẽ được tính theo bậc thang và giá điện 1 pha thường khá cao. Ngoài ra, hệ thống điện 1 pha cũng khá yếu và có thể gây khó khăn khi sử dụng cùng lúc nhiều thiết bị điện tử trong gia đình. Do đó, những hộ gia đình có nhu cầu tiêu thụ điện cao thường hay lắp đặt và sử dụng hệ thống điện 3 pha hơn.

Bài viết trên đây của Điện Huỳnh Lai đã giúp bạn giải đáp các thắc mắc liên quan đến điện 3 pha. Hy vọng những thông tin trong bài viết sẽ giúp bạn sử dụng điện 3 pha thật hữu ích cho các hoạt động của mình.